وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نخستین کارگروه ملی برنامه ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب:

دکتر"سید عباس صالحی" در اولین جلسه کارگروه ملی برنامه ترویج فرهنگ بهینه مصرف آب که با حضور وزیر نیرو در ساختمان ستادی وزارت نیرو برگزار شد، اظهار کرد: یکی از رویکردهایی که ما در این دوره از شورای فرهنگ عمومی کشور دنبال می‌کردیم، این‌ بود که چطور می‌شود بین بحث فرهنگ عمومی و مسئله‌های اجتماعی، پیوند برقرار و از ظرفیت شورای فرهنگ عمومی کشوری و استانی در این قسمت استفاده کرد که یکی از نمونه‌های آن نیز حوزه فرهنگی مصرف آب است.

وی با اشاره به ارتباط بحث آب و فرهنگ، افزود: یکی از منظرهای این ارتباط، از ناحیه نگاه حقوقی است، یعنی این‌که آب را یک کالای خصوصی تلقی کنیم و یا یک کالای عمومی بدانیم و به عبارتی ما در دایره حقوقی، آب را خصوصی تفسیر یا در دایره قوائد عمومی لحاظ می‌کنیم.

وی ادامه داد: به‌نظر می‌رسد که آب در دایره حقوقی عمومی، قابلیت تفسیر و تحلیل دارد به خاطر این‌که هم منبع نادر و هم منبع جایگزین ناپذیر است که در خطر کمیابی و حتی نایابی قرار دارد، لذا نمی‌توانیم آب را مثل گندم یک‌ کالای استراتژیک تلقی کنیم زیرا آب یک کالای عمومی است که باید با حداکثر قواعد حقوقی عمومی برای مواجهه با آن ارتباط برقرار کرد.

دکتر صالحی با اشاره به فرمایش پیامبر اکرم (ص) مبنی بر این‌که انسان‌ها در سه چیز مشترک هستند، گفت: رسول خدا در این گفته‌ خود، به کلمه اشتراک تاکید کرده که یکی از این اشتراک‌ها هم آب است. با همین نگاه است که یا آب ملکیت عمومی دارد و یا در آن حق عمومی وجود دارد و اصلا نمی‌توانیم با مسئله آب به عنوان یک کالای خصوصی مواجه شویم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که این منظر با حوزه فرهنگ ارتباط بالایی دارد، تصریح کرد: ما اگر فرهنگ را به عنوان باورهایی می‌دانیم که مبتنی بر ارزش‌ها و هنجارها در نهایت رفتارها را می‌سازد، باور به این‌که آب یک کالای عمومی است، مسئله بسیار مهمی بوده و نقطه بسیاری از اتفاقات است.

وی تاکید کرد: باید یکی از نقطه‌های عزیمت فرهنگ سازی این باشد که بین آب و لباس فرق بگذاریم، هرچند که لباس مهم است و جزو نیازهای ضروری اولیه انسان محسوب می‌شود.

وی با اشاره به منظر دینی ارتباط بین آب و فرهنگ، گفت: بحث اسراف و حرمت اسراف در ادبیات دینی ما بسیار قوی است و بنا بر اجماع فقهای شیعه و سنی، بدون تردید مسئله اسراف حرام است.

دکتر صالحی ادامه داد: اسراف یک مقوله متنوعی است که یکی از آن‌‌ موارد،‌ اسراف اقتصادی است. اسراف اقتصادی نیز حوزه‌های مختلفی دارد و اتلاف یک کالا و راکد گذاشتن یک منبع سرمایه هم اسراف محسوب می‌‌شود. یکی از حوزه‌های دیگر اسراف نیز مصرف بیش از حد نیاز است.

وی افزود: حوزه آب در متن قرآن و احادیث، ادبیات مستحکمی دارد و به عنوان یک گناه کبیره تلقی می‌شود. بنا بر روایتی از پیامبر اکرم (ص) نیز در صورت مصرف بیش از حد آب در واجبات شرعی چون وضو و غسل و حتی مصرف زیاد آب در کنار رودی پرآب هم حرام است.

رئیس شورای فرهنگ عمومی کشور با اشاره به دریچه اقتصادی آب در حوزه صنعت، کشاورزی، خدمات، معیشت‌ و رفاه اجتماعی، تصریح کرد: آب تاثیر بالایی در این حوزه‌ها داشته و مسئله توسعه پایدار نیز متصل به آب و مصرف صحیح آب است. در نگاه اقتصادی به بخش‌های مختلف، باید به موضوع آب نیز فکر‌ کرد.

وی با اشاره به حوزه محیط زیست در بحث مصرف آب، اظهار کرد: در این حوزه، آب هم دارای اعتبار بدمصرفی و آلایندگی است که موجب تخریب محیط زیست می‌شود و هم به اعتبار خشکسالی و کم آبی می‌تواند دگرگونی‌های اقلیمی ایجاد کند و بحث‌هایی چون گرمایش جهانی را رقم زند و اتفاقاتی را برای کشور ایجاد کند که ما نسبت به آن مسئولیت داریم.

دکتر صالحی با بیان اینکه حوزه حفاظت از محیط زیست هم مناسبات زیادی با حوزه فرهنگ دارد، یادآور شد: در این خصوص که نوع نگاه ما نسبت به طبیعت یک نگاه مالکانه است یا نگاه امانت‌دارانه در حالی که ادبیات اخلاق طبیعت و کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، ما را امانتدار طبیعت می‌دانند نه مالک طبیعت، زیرا یک فرد امین، حق تصرف مطلق ندارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تهیه یک سند جامع و خوب در حوزه آب و فرهنگ کشور، گفت: تاکید شده که دبیرخانه این سند در خود وزارتخانه مربوطه مستقر شود و شورای فرهنگ عمومی هم در این راستا می‌تواند در حد مقدمات قضیه و سایر کمک‌ها برای پیگیری از لحاظ هم افزایی‌های سازمانی فعالیت کند.

وی با بیان این‌که در این سند دو هدف اصلی ارتقای سواد آب و احساس مسئولیت همگانی به عنوان چشم انداز دیده شده است، افزود: همان طور که در حوزه رسانه و حجم اطلاعات، نیاز به سواد رسانه‌ای افزایش یافته و ادبیات سواد رسانه‌ای شکل می‌گیرد، ما نیز باید سعی کنیم که احساس نیاز به سواد آب بالا رفته و ادبیات سواد آبی شکل بگیرد که این امر در این سند تاحدودی خود را نشان داده است.
وی با تاکید بر این‌که باید مردم با دانش، باور و ایمان احساس کنند که نسبت به قضیه آب مسئولیت دارند، افزود: امیدواریم با اهتمامی که در وزارت نیرو و شرکت‌های وابسته و فضاهای استانی وجود دارد، این مسئله جهانی و پرخطر در کشورهایی مثل ایران که همواره با شرایط سخت همراه بوده است، مورد توجه قرار گرفته و فرهنگ بتواند به کمک این حوزه بیاید.