به بهانه روز جهانی آب؛
آب، این نعمت بی‌بدیل که در آغاز خلقت بر جهان گسترده شده است، دارای چنان اهمیتی است که نمی‌توان به سادگی کلمات توصیف شود. آب، منشأ حیات را در خود جای داده است. از قطره‌های بارانی که به زمین فرود می‌آیند و زندگی را در خاطره ثبت می‌کند تا رودخانه‌های بزرگ و دریاهای بی‌پایان که نیروبخش تمام هستی است.
برای هر کدام از موجودات زنده، آب مسئله‌ای اساسی است که بدون آن، هر ذره از وجود به تنهایی خشک و بی روح می‌شود. در هر قطره آب، جوهری از زندگی پنهان شده است. پرنده‌ها با بال‌هایشان دریاها را می‌پیمایند و ماهی‌ها در آغوش آب، حرکاتی هماهنگ و زیبا را به اجرا می‌گذارند. درختان از میان خاک، آب را می‌جویند و با آن رشد و شادابی می‌یابند. حیات از هر قطره آب زنده می‌شود و با نغمه شفاف آب، جهان خویش را به تماشای همه می‌خواند.
اما آیا ما، به اندازه کافی از اهمیت آب آگاهی داریم؟ آیا می‌دانیم که هر قطره آب ارزشمند است و حق احترام دارد؟ مدیریت منابع آب، یکی از چالش‌های اصلی امروز جامعه بشر است. با عواملی همچون تغییرات آب و هوایی و رشد جمعیت، منابع آبی به طور ناگزیر در معرض خطر قرار گرفته‌اند. خشکسالی‌ها، کمبود آب، آلودگی و نابسامانی در توزیع آب، تنها برخی از چالش‌هایی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
بنابراین، باید آب را برای زندگی، برای حیات و برای آینده بهتر نگهداری کنیم. زیرا آب، آینده همه ماست و بدون آن، هیچ زندگی امکان‌پذیر نیست. رشد فزاینده جمعیت و افزایش مصرف آب، قطع بی رویه درختان جنگل‌ها و تغییر اکوسیستم طبیعت، رشد شهرسازی و افزایش صنایع آلوده کننده آب، شیوه‌های نامناسب و غیراصولی کشاورزی، همه از عوامل نابودی چرخه منظم آب در سطح جهان است که نوعی تهدید جدی برای جامعه بشریت محسوب می‌شوند.
آب نه تنها برای ما ضروری است، بلکه به عنوان یک عنصر زیبا و الهام بخش در هنر، ادبیات و فلسفه نیز نقش به سزایی دارد. آب، نمادی از حیات، پاکیزگی، آرامش و تجدید حیات است. در شعرها، رمان‌ها و داستان‌ها، آب به عنوان یک عنصر مهم و موجب تحولات در داستان و شخصیت‌ها استفاده می‌شود. نیروی آب، به عنوان منبع انرژی، نیز در تولید برق و تأمین نیازهای متعدد صنعتی و اقتصادی استفاده می‌شود.
نامگذاری روز جهانی آب
روز جهانی آب، روزی است که به اهمیت حفظ منابع آبی به خصوص آب شیرین در دسترس می‌پردازد. هر ساله در این روز موضوعات مختلفی در زمینه آب پاک، بهداشت آب، حفظ منابع آبی و سایر موضوعات که اهمیت زیادی دارند، مطرح می‌شود. یکی از اصلی‌ترین اهداف از برگزاری این کنفرانس‌ها، آگاهی رسانی، آموزش عمومی و بحث در زمینه موضوع منتخب هر سال جهت حفاظت از منابع و آینده بشریت است. همچنین برگزاری کمپین‌های مختلف دراین زمینه جهت جمع‌آوری منابع مالی مورد نیاز پروژه‌های مختلف آبی نیز یکی از اقدامات کاربردی در چنین روزی است. جایگاه آب نزد ایرانیان نیز بسیار اهمیت داشته و موجب نیایش آناهیتا الهه آب بوده است.
در ۲۲ مارس سال ۱۹۹۲ مصادف با دوم یا سوم فروردین ماه، به عنوان روز جهانی آب تعیین و در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل که در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد، موضوع روز جهانی آب رسما مطرح شد. در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.
این کنفرانس به عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین نشست‌های سازمان ملل شناخته می‌شود که هدف از برگزاری آن تعیین وظایف دولت‌های مختلف در قبال توسعه و حفظ محیط زیست بود. در این بیانیه ۲۷ اصل برای این هدف تعیین شده که به مسائلی از جمله وظایف کشورهای مختلف در برابر حفاظت از محیط زیست، همکاری‌های بین‌المللی لازم در این زمینه، نقش و حقوق شهروندان و سایر موارد می‌پردازد.
علاوه بر کشورهای عضو سازمان ملل، بسیاری از سازمان‌های غیردولتی NGOها مسائلی از قبیل چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم را پررنگ‌تر می‌کند. همچنین آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی آب تعیین می‌شود که بسیاری از مسائل را در مورد منابع آبی منعکس می‌کند. بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ را با عنوان "آب برای زندگی" معرفی کرده بود.
این دهه با هدف جهانی "تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب" آغاز شد که تلاش برای استفاده از مشارکت زنان در فعالیت‌های توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل می‌شود. از سال ۱۹۹۳ هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد.
اقدامی جهانی در جهت تکریم آب
روز جهانی آب در سراسر جهان با اقدامات و برنامههای مختلفی گرامی داشته می‌شود. از جمله این اقدامات و فعالیت‌های شامل برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌ها است که با حضور نخبگان، متخصصان و سیاست‌گذاران در حوزه آب برگزار می‌شود. در این همایش‌ها، مسائل مرتبط با آب، راهکارها و تجربیات موفق در حوزه مدیریت آب مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد، همچنین با برپایی نمایشگاه‌ها و نمایش‌های آگاهی‌بخشی در مورد مدیریت منابع آب، صرفه‌جویی در مصرف آب، آب و بهداشت، آب و کشاورزی و سایر جنبه‌های مرتبط با آب، به عنوان فرصتی برای ارائه اطلاعات و آگاهی به عموم جامعه درباره مسائل آب و ترویج روش‌های مدیریت پایدار منابع آب استفاده می‌شود.
به علاوه انجام برنامههای آموزشی و آگاهی‌بخشی در مدارس، دانشگاه‌ها و جوامع محلی به جهت انتقال نکات مهم درباره مدیریت آب، صرفه‌جویی و حفاظت از منابع آب به جامعه ارائه می‌شود. این فعالیت‌ها با هدف افزایش آگاهی عمومی و ارتقاء نگرش‌ها و رفتارهای مسئولانه در استفاده از آب انجام می‌شود.
در روز جهانی آب، پروژه‌ها و فعالیت‌های میدانی برای بهره‌برداری بهینه از آب، حفاظت از منابع آب و کاهش تلفات آب انجام می‌شود. این فعالیت‌ها شامل کاشت درخت، احداث تأسیسات آبیاری قطره‌ای، تعمیر و نگهداری زیرساخت‌های آب و ساخت آبخیزها و سد‌ها می‌شود و از جمله اقدامات دیگری است که در راستای تکریم روز جهانی آب انجام می‌شود.
این فعالیت‌ها تنها بخشی از برنامه‌ها و فعالیت‌هایی هستند که در روز جهانی آب انجام می‌شود. در سراسر جهان، اقدامات متنوعی برای افزایش آگاهی عمومی، ترویج حفاظت از منابع آب، بهره‌برداری بهینه از آب و مدیریت پایدار آب انجام می‌شود. این اقدامات به شکل همزمان و هماهنگ در سطح بین‌المللی و ملی صورت می‌گیرند.کشورهای بسیاری از جمله دانمارک نیز با همکاری در مدیریت آب، صلح را ترویج کرده‌اند. دانمارک به عنوان یک مدل برتر در مدیریت آب شناخته می‌شود. علاوه بر این، دانمارک به عنوان یک کشور صادرکننده تکنولوژی و راهکارهای مدیریت آب، با کشورهای دیگر همکاری می‌کند تا بهبود مستمر در مدیریت آب و صلح جهانی را ترویج دهد و نشان می‌دهد که با همکاری و توسعه فناوری‌های مدیریت آب، می‌توان به حل چالش‌های آبی و ترویج صلح جهانی نیز کمک کرد.
اقدامات ایران در گرامیداشت روز جهانی آب
در ایران نیز روز جهانی آب جشن گرفته می‌شود. در دهه گذشته با توجه به اینکه ۲۲ مارس مصادف با عید نوروز در ایران است و اکثر ایرانیان نیز در ایام تعطیلات به سر می‌برند، روز ۱۳ اسفندماه که در ایران باستان به عنوان نوروز آب‌ها و رودهای روان بوده است به عنوان روز ملی آب به تصویب شورای فرهنگ عمومی رسیده و برنامههایی شامل برگزاری همایش‌ها، نمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و تبلیغات آگاهی‌بخشی از جمله تبلیغات رسانه‌ای، چاپ بنر، انتشار پوستر، زیر نویس برنامههای تلویزیونی و ... درباره مسائل مرتبط با آب، نقش و اهمیت آب در زندگی و راهکارهای محافظت از منابع آب در این روز برگزار می‌شود.
روز جهانی آب در ایران به عنوان یک فرصت برای توجه به مسائل مربوط به آب و ارزش آن به عنوان یک منبع حیاتی و اساسی در سطح ملی و منطقه‌ای استفاده می‌شود. در این روز نیز همچون روز ملی آب، برنامههای آگاهی بخشی، اطلاع‌رسانی در خصوص مسائل آب از طریق رسانه‌های جمعی صورت می‌گیرد و گزارش آن به مراجع بین‌المللی مرتبط ارسال می‌شود. همچنین، در این روز می‌توانند پروژه‌ها و فعالیت‌های عمومی مرتبط با بهره‌برداری بهینه از آب، کاهش تلفات آب و افزایش اطلاعات و آگاهی عمومی در این زمینه را آغاز یا پیشرفت دهند.
در سال جاری نیز با تعیین شعار «آب برای صلح»، امیدی برای همزیستی انسانی و زندگی آرام جهانی در نظر گرفته شده است؛چراکه آب به ما یادآوری می‌کند که ما نیز باید با اتحادی بدون مرز جریان زندگی را با همدیگر به حرکت درآوریم و با تقویت برداشت‌های مشترکمان از آب و مدیریت منابع آن، می‌توانیم سرمایه‌گذاران صلح شویم و اساسی‌ترین نیاز بشریت یعنی آب را به انصاف و عدالت تقسیم کنیم. با آب به عنوان رمزی برای همبستگی و تعامل میان اقوام و ملل مختلف، می‌توانیم پلی از صلح و تعادل در جهان بسازیم. بیایید در این روند مشترک، با همدیگر آغاز کنیم و در جریان آب، آرامش و صلح را جاری کنیم.
