هدف این مقاله شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر بازاریابی گردشگری مذهبی بوسیله شبکه های اجتماعی مجازی است و اینکه برنامه ریزان، در استفاده از شبکه های اجتماعی برای گردشگری مذهبی، بیش از همه می بایست به چه عواملی توجه نمایند. برای این منظور از مجمع خبرگان و روش دلفی بهره گرفته شده است. ابتدا با مرور مقالات و سخنرانی ها و کتب مربوطه، 30 عامل اولیه شناسایی گردید سپس با تشکیل مجمع خبرگان12 نفره متشکل از اساتید دانشگاه، مدیران آزانس های مسافرتی و هتل های واقع در شهر های مشهد و قم، پس از چهار دور دلفی کاغذی، با 80 درصد تطابق، 20 عامل انتخاب گردید و اولویت هر عامل مشخص شد که منجر به ارائه مدل مفهومی با اولویت مشخص معیارها برای عوامل موثر بر بازاریابی گردشگری مذهبی در شبکه های اجتماعی مجازی گردید.
«کوین کلِی»[1] معتقد است تکنولوژی در حال تبدیل به طبیعت ثانوی است. محیطی جدید که با انفجار تکنولوژی و طبیعت، به خلق محیط تکنولوژیکی ترکیبی و ماشین های هوشمند منجر می شود. این نظریۀ کوین کلی، خلاف نظریۀ بودریار[2] و فردریک جیمسون[3] است، بودریار در نظریه اش جایی برای طبیعت و بیولوژی باز نمی کند و جیمسون پست مدرنیته را جایگزینی طبیعت بوسیله تکنولوژی معرفی می کند (کلی، 1383)، شاید طبقات اولیۀ طبیعتًًًٌٌَُُُِِِّ ثانوی کوین کلی همان دنیای مجازی نهفته در شبکه های اجتماعی تحت وب باشد.
[1] "کوین کلِی " متولد 1952 پنسیلوانیای آمریکاست. وی در سال 1984اولین مقاله هایش را در زمینه فرهنگ آنلاین تحت عنوان "ملت شبکه ای" درمجله "عصرجدید" به چاپ رسانید. از سال 1985 تا 1998 عضو هیئت مدیره وِل Well (اولین سیستم کنفرانس کامپیوتری عمومی متصل به اینترنت و فضای پیشگام و تأثیرگذاری که بعداً به فضای سایبر تعبیر شد) بود."کلِی" در سال 1992 مجله وایرد Wired را بنیادگذاری نمود و تا سال 1999 میلادی سردبیری آن را به عهده داشته است.
[2] Baudrillard
[3] Fredric Jameson
